quinta-feira, 31 de março de 2016

Fundu hosi Xina apresia ho kandidatura 20 ba iha investimentu luzófona


Banku Dezenvolvimentu Xina apresia ho kandidatura 20 ba fundu dolár rihun milloens ne’ebé kria tinan tolu ona hodi finansia projetu investimentu iha nasaun luzófona, no to’o oras ne’e foin maka “aprova” rua. 

Informasaun hirak ne’e fó sai hosi sekretáriu jerál Fórum ba Koperasaun Ekonómika no Komersiál entre Xina ho Nasaun Lian Portugés (koñesidu hanesan Fórum Makau) Chang Hexi, horisehik ba jornalista sira, hafoin hala’o tiha 11.ª reuniaun hosi sekretariadu permanente hosi organizasaun refere.

Ekipa ne’ebé jere fundu ne’e “esplika” ba sekretariadu Fórum Makau no tuir Chang Hexi, demora iha aprovasaun ba kandidatura seluk tanba mosu fallansu iha aprezentasaun dokumentu, liu-liu iha parte “báziku”.

Chang Hexi garante katak iha “tempu badak” sei aprova projetu “hat to’o lima” no ekipa fundu nian mos sei halo “estudu” finansiamentu ba projetu 20 seluk. Hatutan tan katak iha kandidatura ba finansiamentu projetu ba Brazil, Kaboverde ka Timor-Leste.

Projetu agríkola ida iha Mosambike, hosi empreza xineza Wanbao, maka hetan selu hosi fundu refere, ne’ebé kria ofisialmente iha juñu-2013, hafoin hetan insiativa hamutuk hosi Banku Dezenvolvimentu Xina ho Fundu Dezenvolvimentu Industriál no Komersializasaun Makau.

Asinatura ba finansiamentu hosi projetu ne’e hala’o iha Makau, fulan novembru-2013. Projetu iha rejiaun Limpopo kraik, besik ho sidade Xai-Xai hetan ona resposta “pozitiva” hosi fundu ne’ebé besik to’o dolár milloens 200, no ne’ebé kontribui ona ho milloens sanulu, tuir informasaun ne’ebé fó sai horisehik.

Projetu seluk ne’ebé hetan ona aprovasaun no ezekuta ona maka hosi Angola, projetu ba fornesimentu ekipamentu ba distribuisaun eletrisidade no bee.

Fundu Koperasaun ba Dezenvolvimentu entre Xina ho Nasaun Lian Portugés, ho dolár milloens 1.000 (euros rihun milloens 800) fó ho objetivu atu apoia empreza hothotu iha nasaun Xina no Makau, hodi halo investimentu ba iha nasaun lian portugés sira no dada mos nasaun luzófona hirak ne’e bá iha Xina.

Durante reuniaun horisehik, sekretariadu permanente hosi Fórum Makau aprova mos planu atividade ba tinan 2016, no nune’e maka Chang Hexi dehan katak prioridade maka organizasaun hosi 5.ª konferénsia ministeriál nian ne’ebé sei hala’o iha finál fulan outubru ka prinsipiu fulan novembru.

Xina tau ona Rejiaun Administrativa Espesiál Makau hanesan ninia plataforma hodi hametin koperasaun ekonómika no komersiál ho nasaun lian portugés hothotu desde 2013, tinan ne’ebé harii Fórum Makau no ne’ebé sei halibur nivel ministeriál kada tinan tolu-tolu.

Iha Fórum Makau halo parte hosi Xina, Portugal, Brazil, Angola, Mosambike, Timor-Leste, Guiné-Bissau ho Kaboverde. São Tomé e Príncipe latama tanba kontinua halo relasaun diplomátika ho Taiwan duke ho Pekin.

SAPO TL ho Lusa – Foto: EPA@ Carmo Correira

Sem comentários: